Jakie warunki musi spełniać gleba do uprawy orzecha laskowego?
Orzechy laskowe, pochodzące z leszczyny pospolitej (Corylus avellana), to jedne z najbardziej cenionych orzechów na świecie. Aby jednak cieszyć się obfitymi plonami, kluczowe jest odpowiednie przygotowanie stanowiska i dobór gleby. Leszczyna najlepiej rośnie na glebach żyznych, przepuszczalnych, o odczynie obojętnym do lekko zasadowego (pH 6,5–7,5). Idealnym miejscem będzie stanowisko słoneczne lub lekko zacienione, osłonięte od silnych wiatrów.
Unikaj terenów podmokłych i ciężkich glin, które zatrzymują wodę i powodują gnicie korzeni. Leszczyna nie przepada również za suchymi, piaszczystymi glebami, które szybko oddają wilgoć. Przed sadzeniem warto przekopać miejsce na głębokość około 40 cm i wzbogacić podłoże kompostem lub dobrze przekompostowanym obornikiem.
Kiedy najlepiej sadzić orzech laskowy?
Najlepszym terminem do sadzenia orzechów laskowych jest jesień, od października do listopada. Gleba jest wtedy odpowiednio wilgotna, a sadzonki mają czas na ukorzenienie się przed zimą. Alternatywnie można sadzić orzechy na wiosnę, od marca do kwietnia – jednak wtedy należy pamiętać o regularnym podlewaniu w początkowym okresie wzrostu.
Warto zaopatrzyć się w 2–3 różne odmiany leszczyny, które będą wzajemnie się zapylać. Leszczyna jest rośliną wiatropylną, dlatego różnorodność genetyczna zwiększa szanse na obfity plon.
Jakie odmiany leszczyny warto wybrać?
Na rynku dostępnych jest wiele odmian orzecha laskowego – od tych deserowych, przez przetwórcze, aż po te o wysokiej odporności na choroby. Oto kilka polecanych odmian:
- Kataloński – duże owoce, bardzo dobra jakość jądra, idealne do spożycia na surowo.
- Cosford – samopylna odmiana, duże orzechy, bardzo plenna.
- Olbrzym z Halle – bardzo duże orzechy, odmiana odporna na mrozy.
- Webba Cenny – szybki wzrost, regularne owocowanie, dobra jakość jądra.
Przy wyborze odmian należy uwzględnić warunki klimatyczne w danym regionie oraz cel uprawy (prywatny ogród, sad towarowy, przetwórstwo).
Jak pielęgnować orzech laskowy przez cały rok?
Uprawa leszczyny nie jest skomplikowana, jednak wymaga systematyczności. Młode drzewka należy regularnie podlewać w pierwszych dwóch latach, szczególnie w okresach suszy. Nawożenie azotem, potasem i fosforem powinno być przeprowadzane wczesną wiosną i latem, najlepiej po analizie gleby.
Ważnym elementem pielęgnacji jest cięcie. W pierwszych 3–5 latach formujemy drzewko poprzez przycinanie słabych i krzyżujących się gałęzi. Po okresie formowania, przycina się starsze pędy co kilka lat, aby pobudzić roślinę do owocowania. Zbyt zagęszczony krzew może ograniczać dostęp światła do owoców, co skutkuje ich niższą jakością.
Kiedy i jak zbierać orzechy laskowe?
Zbiór orzecha laskowego przypada zazwyczaj na okres sierpień–wrzesień, w zależności od odmiany i warunków pogodowych. Dojrzałe orzechy samoistnie opadają z drzewa i wtedy są gotowe do zebrania. Najlepiej robić to co 2–3 dni, by uniknąć gnicia i zanieczyszczenia owoców.
Po zbiorach warto je dokładnie osuszyć, najlepiej rozkładając cienką warstwą w suchym, przewiewnym miejscu. Dobrze przechowywane orzechy, z twardą skorupą, mogą zachować świeżość nawet przez kilkanaście miesięcy.
Ile można zarobić na uprawie orzechów laskowych?
Orzechy laskowe to jeden z najbardziej opłacalnych produktów rolniczych w Polsce. Ceny skupu orzechów niełuskanych wahają się od 4 do 8 zł za kilogram, a łuskanych nawet do 25–40 zł/kg. Wydajność sadu może wynosić od 1 do 3 ton orzechów z hektara (w zależności od wieku plantacji i warunków uprawy).
Ponadto wiele firm przetwórczych oraz cukierniczych poszukuje wysokiej jakości surowca – co daje możliwość kontraktacji i sprzedaży premium. Leszczyna zaczyna owocować już po 2–3 latach od posadzenia, a pełnię plonu osiąga między 7 a 10 rokiem uprawy. Dobrze prowadzona plantacja może utrzymać wysoką wydajność przez kilkadziesiąt lat.
Jakie choroby i szkodniki zagrażają leszczynie?
Choć leszczyna jest dość odporna na choroby, istnieje kilka zagrożeń, które mogą wpłynąć na jakość i ilość plonów. Najczęstsze problemy to:
- Zamieranie pędów – grzybowa choroba, objawia się brunatnieniem i obumieraniem gałęzi.
- Orzesznica leszczynowa – owad, którego larwy rozwijają się wewnątrz orzecha, powodując jego deformację i opadanie.
- Szkodniki glebowe – m.in. pędraki i drutowce, które niszczą system korzeniowy młodych roślin.
Kontrola chorób i szkodników polega głównie na profilaktyce: odpowiednie cięcie, usuwanie porażonych gałęzi, regularne przeglądanie krzewów. W razie potrzeby stosuje się środki ochrony roślin dopuszczone do stosowania w uprawach sadowniczych.
Czy można założyć sad orzecha laskowego w Polsce?
Polska ma doskonałe warunki do uprawy orzecha laskowego, szczególnie w pasie południowym i zachodnim kraju. Coraz więcej rolników decyduje się na zakładanie towarowych plantacji leszczyny, widząc w niej alternatywę dla tradycyjnych upraw.
Do założenia plantacji potrzebna jest działka wielkości przynajmniej 1–2 hektarów, dostęp do wody oraz odpowiedni dobór odmian. Warto skorzystać z doradztwa rolniczego i programów wsparcia unijnego (np. PROW), które umożliwiają współfinansowanie zakupu sadzonek oraz systemów nawadniających.
Dlaczego orzech laskowy jest nazywany „drzewem bogaczy”?
Orzech laskowy nie bez powodu zyskał miano „drzewa bogaczy”. Jego uprawa, choć wymagająca początkowej inwestycji i cierpliwości, może przynieść znaczne zyski już po kilku latach. Rynek na orzechy jest szeroki – przemysł spożywczy, cukierniczy, kosmetyczny, a nawet farmaceutyczny wykorzystują je na wiele sposobów.
W dodatku produkty z orzecha laskowego (masło orzechowe, olej, mąka) cieszą się rosnącym zainteresowaniem wśród konsumentów wybierających zdrową i naturalną żywność. Zatem nie tylko plantacja stanowi źródło dochodu, ale także przerób surowca na produkty premium może znacząco zwiększyć opłacalność przedsięwzięcia.
