Czy montaż paneli fotowoltaicznych w bloku jest legalny?
Coraz więcej mieszkańców bloków mieszkalnych zastanawia się nad możliwością montażu paneli fotowoltaicznych w celu obniżenia rachunków za prąd i przyczynienia się do ochrony środowiska. W czasach rosnących cen energii oraz rosnącej świadomości ekologicznej, fotowoltaika staje się niezwykle atrakcyjnym rozwiązaniem. Jednak nie każdy wie, że montaż paneli słonecznych w budynkach wielorodzinnych wiąże się z określonymi regulacjami prawnymi. Czy fotowoltaika na bloku jest legalna? Odpowiedź brzmi: tak, ale pod pewnymi warunkami.
Jakie przepisy regulują montaż fotowoltaiki w budynkach wielorodzinnych?
Kwestie związane z montażem paneli fotowoltaicznych w blokach reguluje przede wszystkim ustawa o własności lokali oraz prawo budowlane. Główna różnica między domem jednorodzinnym a blokiem polega na wspólnej własności części nieruchomości, takich jak dach, elewacje czy ściany zewnętrzne. Oznacza to, że jeden właściciel mieszkania nie może samodzielnie podjąć decyzji o instalacji paneli na dachu budynku – konieczna jest zgoda wspólnoty mieszkaniowej lub spółdzielni.
W praktyce oznacza to konieczność zwołania zebrania właścicieli lokali lub uzyskania zgody w formie pisemnej. W przypadku spółdzielni mieszkaniowych, decyzje w tym zakresie podejmuje zarząd spółdzielni, często po konsultacjach z mieszkańcami.
Czy można zainstalować panele tylko na potrzeby swojego mieszkania?
Z technicznego punktu widzenia – tak. Jednak w praktyce instalacja przeznaczona wyłącznie na potrzeby jednego lokalu w budynku wielorodzinnym napotyka kilka barier. Przede wszystkim, brak możliwości bezpośredniego połączenia mikroinstalacji z licznikiem konkretnego mieszkania – w większości przypadków energia z instalacji trafia do wspólnej sieci, co utrudnia dokładne rozliczenie. Dlatego najkorzystniejszym rozwiązaniem jest wspólna instalacja dla całej wspólnoty mieszkaniowej lub spółdzielni.
Jak działa wspólna instalacja fotowoltaiczna w bloku?
Coraz więcej wspólnot i spółdzielni mieszkaniowych decyduje się na inwestycję we wspólną instalację fotowoltaiczną. W takim przypadku energia produkowana przez panele najczęściej zasila części wspólne budynku – oświetlenie klatek schodowych, windy, systemy wentylacji czy monitoring. Taki model jest stosunkowo prosty do wdrożenia i generuje oszczędności, które rozkładają się proporcjonalnie na wszystkich mieszkańców.
Jednak od 2021 roku, dzięki przepisom wprowadzonym nowelizacją ustawy o odnawialnych źródłach energii, istnieje również możliwość rozliczania się na zasadzie tzw. prosumenta zbiorowego. Oznacza to, że energia produkowana przez panele może być rozliczana indywidualnie przez mieszkańców budynku, którzy wcześniej zadeklarowali chęć uczestnictwa w inwestycji.
Co to jest prosument zbiorowy i jak z niego korzystać?
Prosument zbiorowy to nowa forma uczestnictwa w rynku energii, w której kilka lub kilkanaście gospodarstw domowych uczestniczy we wspólnej instalacji fotowoltaicznej. Każde z mieszkań korzysta z części energii proporcjonalnie do udziału w inwestycji. Wymaga to jednak spełnienia konkretnych warunków technicznych – m.in. odpowiedniego połączenia wewnętrznej instalacji elektrycznej oraz zgody operatora sieci dystrybucyjnej.
Dużym udogodnieniem dla mieszkańców bloków jest fakt, że nowelizacja przepisów umożliwia częściowe wykorzystanie infrastruktury wspólnej, a także zachęca do tworzenia tzw. wspólnot energetycznych – organizacji, które samodzielnie produkują, zarządzają i konsumują energię z OZE.
Jakie formalności trzeba spełnić przed montażem paneli w bloku?
Proces instalacji fotowoltaiki w budynkach wielorodzinnych jest bardziej złożony niż w domach jednorodzinnych, ale możliwy do przeprowadzenia. Oto najważniejsze kroki:
- Uzyskanie zgody wspólnoty mieszkaniowej lub spółdzielni na wykorzystanie dachu lub elewacji budynku na potrzeby fotowoltaiki.
- Opracowanie projektu technicznego instalacji, uwzględniającego warunki techniczne budynku oraz możliwości przyłączenia do sieci energetycznej.
- Zgłoszenie zamiaru instalacji do odpowiedniego urzędu (w niektórych przypadkach konieczne jest pozwolenie na budowę).
- Podpisanie umowy z operatorem sieci dystrybucyjnej na odbiór i rozliczanie energii.
- Przeprowadzenie instalacji przez certyfikowaną firmę.
Jakie dofinansowania są dostępne na fotowoltaikę w blokach?
Wbrew powszechnemu przekonaniu, mieszkańcy bloków również mogą liczyć na wsparcie finansowe przy inwestycjach w odnawialne źródła energii. Najpopularniejsze formy dofinansowania to:
- Program Mój Prąd – aktualnie skierowany głównie do właścicieli domów jednorodzinnych, jednak trwają prace nad jego rozszerzeniem na prosumentów zbiorowych.
- Program Czyste Powietrze – obejmujący również budynki wielorodzinne, pod warunkiem realizacji wspólnych inwestycji termomodernizacyjnych.
- Regionalne Programy Operacyjne – wiele samorządów oferuje dofinansowania lub preferencyjne pożyczki dla wspólnot i spółdzielni mieszkaniowych inwestujących w OZE.
- Fundusze norweskie i unijne – szczególnie dla dużych projektów modernizacyjnych i energetycznych.
Jakie korzyści przynosi fotowoltaika w blokach?
Pomijając aspekt ekologiczny, inwestycja w fotowoltaikę w budynku wielorodzinnym przynosi wymierne korzyści finansowe. Wspólne zużycie energii – np. na potrzeby wind, oświetlenia czy wentylacji – może zostać znacznie ograniczone dzięki własnej produkcji energii. To z kolei przekłada się na mniejsze opłaty eksploatacyjne dla mieszkańców.
Dodatkowo, społeczności mieszkaniowe inwestujące w odnawialne źródła energii zyskują nowoczesny wizerunek, co wpływa na wartość nieruchomości oraz przyciąga nowych, świadomych ekologicznie mieszkańców. W dłuższej perspektywie oznacza to również większą niezależność energetyczną i ochronę przed wzrostem cen prądu.
Jak wybrać odpowiedniego wykonawcę instalacji?
Podobnie jak w przypadku montażu paneli na domach jednorodzinnych, kluczowe znaczenie ma wybór doświadczonego i certyfikowanego wykonawcy. Ważne, aby firma miała doświadczenie w realizacji projektów dla wspólnot mieszkaniowych, znała specyfikę rozliczeń prosumenckich i potrafiła dostosować rozwiązania do konkretnego budynku.
Przy wyborze wykonawcy warto zwrócić uwagę na:
- liczbę zrealizowanych projektów w budynkach wielorodzinnych,
- długość oferowanej gwarancji na sprzęt oraz wykonanie,
- warunki serwisowania i monitoringu instalacji,
- możliwość pomocy w uzyskaniu dofinansowania i przeprowadzeniu formalności.
